-
1 ерак
1. нареч.; прям.; перен.далеко́алар бездән ерак торалар — они́ живу́т далеко́ от нас
әле көзгә бик ерак — до о́сени ещё о́чень далеко́
миңа аның кебек булырга ерак шул — мне ещё далеко́ до него́
••2. прил.әкрен барсаң, ерак китәрсең — погов. ти́ше е́дешь, да́льше бу́дешь
1) в разн. знач. далёкий, да́льний, отдалённыйерак юл — далёкий (да́льний) путь
ерак күршеләр — да́льние сосе́ди
ерак авылда яшәү — жить в отдалённой дере́вне
ерак тарих битләре — далёкие страни́цы исто́рии
ерак яшьлек еллары — го́ды далёкой (отдалённой) ю́ности
ерак космик элемтә үзәге — центр да́льней косми́ческой свя́зи
ерак киләчәккә карап — с прице́лом на отдалённое бу́дущее
2) чужеда́льних народно-поэт. да́льний, далёкий (край)ерак илләрдә — в чужеда́льних стра́нах
3) да́льний; да́льне-ерак Көнчыгыш — Да́льний Восто́к
дөнья әйләнә ерак сәяхәткә чыгу — отпра́виться в да́льнее кругосве́тное пла́вание (путеше́ствие)
ерак көнчыгыштагы — дальневосто́чный
ерак көнчыгыш районнары — дальневосто́чные райо́ны
4) прям.; перен. отдалённый, да́льний; глубо́кий; глуби́нный, захолу́стныйерак Себергә китү — пое́хать в глуби́нную Сиби́рь
ерак тыл — глубо́кий (далёкий, отдалённый) тыл
ерак тарих — глубо́кая старина́
ерак районнарны йөреп чыгу — объе́здить да́льние райо́ны
5) спорт. дли́нныйерак арага йөгерү ярышлары — соревнова́ния по бе́гу на дли́нные диста́нции
6) перен. отдалённый, да́льнийерак охшашлык — отдалённое схо́дство
ерак туганнар (кардәшләр) — да́льние ро́дственники
7) перен. чу́ждый, далёкий (кому-л.; чему-л.), далёк (от кого-л., чего-л.) (от писательского круга, литературного мира, искусства и т. п.)фәннән ерак булу — быть далёким от нау́ки
8) в функ. сказ. далёк (от какой-л. мысли)ул ашыгыч нәтиҗә ясаудан ерак иде — он был далёк от поспе́шного вы́вода
9) перен. маловероя́тный, сомни́тельный•- ерак әби
- ерак баба
- ерак бабай
- ерак гасырлардан
- ерак җир••ерак араны якын итеп (ерак юлны якын итеп; ерак җирне якын итеп) — не счита́ясь с расстоя́нием
ерак күрү — см. ерактан күрү
ерак тору — быть далёким (от совершенства, правдивости)
ерак тоту — держа́ть на расстоя́нии
- ерак китә алмауерак та түгел — недалеко́
- ерак итү
- ерак кылу
- ерак булу
- ерак тору
- ерак йөрү
- ерак киная
- ерак китү -
2 битәр
I нареч.(в сравн. оборотах) с исх. п.1) бо́льше всего́, пре́жде всего́; бо́льше (сильне́е, лу́чше), чемэлеккедән битәр ярату — люби́ть сильне́е, чем ра́ньше
••кунакта яхшы, өйдә бик битәр — посл. в гостя́х хорошо́, но до́ма намно́го лу́чше
2) в знач. усил. частицыарысланнан битәр көчлерәк — сильне́е, чем лев
синнән битәр чибәрләр бар — есть краси́вее тебя́ (чем ты)
3) в знач. послелога кро́меII сущ.бу эшкә аннан битәр беркем алынмас — за э́ту рабо́ту, кро́ме него́, никто́ не возьмётся
замеча́ние, вы́говор, упрёк, порица́ние, ро́пот, уко́р••битәр белән ерак китәрмен димә —погов. на упрёках далеко́ не уе́дешь
-
3 вату
перех.1) бить, разбива́ть/разби́ть || бой, битьёйомырка вату — разби́ть яйцо́
тәрәзә вату — разби́ть окно́
2) коло́ть, раска́лывать/ расколо́тьчикләвек вату — коло́ть оре́хи
шикәр вату — коло́ть са́хар
утын вату — коло́ть дрова́
3)а) лома́ть, разла́мывать/разлома́ть, разбива́ть/разби́ть (камень, каменную соль)б) лома́ть, полома́ть, слома́ть, взла́мывать/взлома́ть || слом, поло́мкаишек вату — взлома́ть дверь
урындык вату — слома́ть стул
ручканы вату — слома́ть ру́чку
4) разруша́ть/разру́шить, уничтожа́ть/уничто́жить || разруше́ние, уничтоже́ниеавыр машиналар юлны вата — тяжёлые маши́ны разруша́ют доро́гу
5) перен.; разг. лома́ть, кове́ркать (слова язык речь и т. п.)ул инглиз телен шундый вата — он так лома́ет англи́йский язы́к
6)а) перен.; разг. лома́ть, бить, трепа́тьаны тормыш бик ватты — его́ си́льно потрепа́ла жизнь
б) утомля́ть/утоми́тьерак юл ваткан аны — да́льняя доро́га утоми́ла его́
в) изму́чить, истерза́ть, вы́мотать, измота́ть, изнуря́ть, задёргатьзинһар, үзеңне нык тот: бердән үзеңне ватасың икенчедән аны ватасың — пожа́луйста, сде́рживай себя́: во-пе́рвых, себя́ измота́ешь, а во-вторы́х - его́
7) перен.; разг. бить, избива́ть; лупи́ть, колоти́ть ( кого)ватты да инде улын — ну и лупи́л же сы́на
8) перен.; разг. меня́ть, разме́нивать/разменя́ть; разбива́ть/разби́ть || разме́н де́негакча вату — разменя́ть де́ньги
•- ватып бетерү
См. также в других словарях:
ерак — рәв. 1. Зур аралык турында; киресе: якын. с. Зур ара белән аерылган, ерактагы. с. Зур аралыклы, озакка сузылган 2. Озак, озак вакыт белән аерылган. с. Күптән үткән, күп вакыт элек булган 3. күч. Югалмаслык итеп, ышанычлы урынга е. яшерергә кушты… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әллә — кис. 1. Сорау җөмләләрдә сорауның катгыйлыгын йомшарту өчен кулл. ярыңнан калдыңмы әллә?. Риторик сорау җөмләләрдә сорау төшенчәсен көчәйтә әллә юри әйтәләр? 2. Сорау алмашлыклары белән килеп, билгесезлек алмашлыклары ясый; әллә кайда, әллә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чиксез — с. 1. Күзгә күренеп торган чикләре булмаган, чикләре бик ерак булган 2. Гадәттән тыш, чамадан тыш. Бик күп. рәв. Бик, үтә чиксез зур дан алган 3. Чагылышы, көче ягыннан гадәттән тыш булган. рәв. Бик нык, гадәттән тыш 4. мат. Өзлексез үзгәрткәндә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чыбык — 1. Талның, виноградның, бик яшь агачның, кайбер куакларның сыгылмалы озын нечкә кәүсәсе. Яшь агачның яки талның җәзалау коралы буларак кулланыла торган нечкә сыгылмалы кәүсәсе. с. Чыбыктан үреп ясалган 2. Нечкә яшь агач, яшь тал (күбрәк читән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каф тавы — фольк. Әкиятләрдә сөйләнә торган зур тау; Кавказ. КАФ ТАВЫ АРТЫ – Бик ерак урын мәгънәсендә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
киң — (КИҢӘЮ) (КИҢӘЙТҮ) – с. 1. Аркылысы, иңе озын, зур булган; киресе – тар. 2. Зур мәйдан алып торган, тирә якка бик ерак сузылган; иркен. Аркылысы, иңе зур, иркен булган, тәнгә ятып тормый торган (кием тур.) 3. күч. Аяк яки кул хәрәкәтләре эре һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
континенталь — с. Континентта булган, континентка хас. КОНТИНЕНТАЛЬ КЛИМАТ – Диңгездән бик ерак урнашкан һәм корылык, эссе җәй, салкын кыш хас булган климат … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
почмак — (ПОЧМАКЛАУ) (ПОЧМАКЛЫ) – 1. Әйбернең ике ягы кисешә торган урын. с. Урам чатындагы 2. Эче куыш әйберләрнең ике стенасы эчке яктан кисешкән урын. с. Шундый урынга урнашкан почмак өстәл 3. Яссы әйбернең ике ягы кисешкән урыны, чите өстәл почмагы 4 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чомбырак — диал. Бик ерак җир, ара … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пародия — 1. Берәр шәхеснең яки төркемнең эшен, үз үзен тотышын, сүз яки язу стилен көлкеле итеп күрсәтә торган тамаша, кыланыш яки сатирик әсәр 2. күч. Кирәкле таләпләргә җавап бирүдән ерак торган, бик начар эшләнгән нәрсә; үрнәккә охшатырга тырышып та,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эчкәре — рәв. Нәр. б. эчтәрәк, ераграк, читтәрәк. Бик тирән, ерак бик эчкәре яшерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
